काठमाडौं। सार्वजनिक यातायातमा बज्ने सङ्गीतमा लाइसेन्स सुनिश्चित गर्नका लागि काठमाडौंको प्रमुख नाकाहरूमा लाइसेन्स जाँच अभियान सुरु भएको छ। यो अभियान भक्तपुरको जगाती नाकाबाट सुरु गरिएको हो, र यसलाई छिट्टै अन्य नाकाहरूमा पनि विस्तार गर्ने योजना रहेको छ।
गृह मन्त्रालयको निर्देशनमा, जिल्ला प्रशासन कार्यालय र ट्राफिक प्रहरीको सहकार्यमा, यो कदम उठाइएको हो, जसले सङ्गीतमा प्रतिलिपि अधिकारको उल्लङ्घन रोक्न महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
हरियो स्टिकरद्वारा लाइसेन्स प्राप्त गाडीको पहिचान
जाँचका क्रममा लाइसेन्स प्राप्त गरेका सार्वजनिक यातायातका साधनहरूलाई हरियो स्टिकर टाँसिने व्यवस्था गरिएको छ। यो स्टिकरले लाइसेन्स प्राप्त र गैर लाइसेन्स गाडीबीचको भिन्नतालाई स्पष्ट पार्नेछ। यसले यात्रु तथा सरोकारवालाहरूलाई पनि आवश्यक जानकारी पुर्याउने छ। लाइसेन्स नभएका गाडीहरूलाई छिटोभन्दा छिटो लाइसेन्स प्राप्त गर्न सूचना दिइने छ, जसले गाडी धनीहरूलाई पनि कानुनी प्रक्रियामा ल्याउन सहयोग पुर्याउनेछ।
देशव्यापी रोयल्टी सङ्कलन अभियानको योजना
लाइसेन्स जाँच अभियानलाई उपत्यकाका अन्य नाकामा पनि लागू गर्ने योजना अनुसार अन्य नाकाहरूमा समेत छिट्टै लाइसेन्स जाँच सुरु गरिनेछ। यसका साथै, यो अभियानलाई देशभर फैलाउने तयारी गरिएको छ, जसले गर्दा सार्वजनिक स्थलहरूमा बजाइने गीत-सङ्गीतबाट रोयल्टी सङ्कलनलाई सुनिश्चित गर्न सकिन्छ। यस पहलबाट नेपाली सङ्गीत क्षेत्रलाई आर्थिक रूपमा सुदृढ बनाउने र कलाकारहरूको प्रतिलिपि अधिकारको संरक्षण गर्ने उद्देश्य राखिएको छ।
प्रतिलिपि अधिकार उल्लङ्घनमा कानुनी कारबाही
प्रतिलिपि अधिकार ऐन, २०५९ अनुसार, बिना लाइसेन्स सार्वजनिक स्थलमा सङ्गीत बजाउनु कानुनी अपराध मानिन्छ। ऐनको उल्लङ्घन गर्नेहरूलाई जरिवाना, कैद, र सामग्री जफतजस्ता कानुनी कारबाहीको व्यवस्था गरिएको छ। यो अभियानले प्रतिलिपि अधिकार उल्लङ्घनको घटना घटाउने र सार्वजनिक यातायातमा कानुनी संरचना बलियो बनाउने आशा गरिएको छ।
रोयल्टीमा गरिएको यस कडाइबाट नेपालमा सङ्गीतको व्यावसायिकता र कलाकारहरूको अधिकार संरक्षणमा महत्त्वपूर्ण योगदान हुने सङ्गीत रोयल्टी सङ्कलन समाजका महासचिव बद्री पाण्डेले बताए।